MERAK ETTİKLERİNİZ

SIRALI OTOGAZ SİSTEMİ NEDİR ?

Sırayı takip eden sıralı anlamına gelir. Otomobil üreticileri 1996 yılından sonraki ürettikleri araçlarda yakıt sistemini sıralı olarak üretmişlerdir. Bunun açıklaması söyle yapılabilir. Enjeksiyonlu araçlarda yakıt sistemini kontrol eden bir elektronik kontrol ünitesi mevcuttur. Bu elektronik kontrol ünitesi yani ECU (halk arasında beyin) aracın yakıt verilerini alır, silindirlerdeki yanmayı saglar. Buda enjektörlerin ne zaman ve ne aralıklarla açılıp kapanacağının sinyallerini vererek yapar. 1996 yılından önce enjeksiyonlu araçların enjektörleri hepsi birden açarak yakıt püskürtmesi yapmakta idi. Günümüzde ise enjektörler ihtiyaç oranında ECU den aldığı sinyaller doğrultusunda tek tek açarak yanma hücresini doldurur ve tam yanmayı sağlar. Tek tek olan sistemlere sıralı denir.

Teknolojik gelişmeler ve otomobil üreticilerinin bu çalışmalarından sonra LPG dönüşüm kiti üreticileri de bu alanda çok büyük atılımlar yapmıştır. Dönüşüm kitlerini sıralı olarak çalıştırır hale getirmişlerdir. Sıralı olarak çalışan otogaz sistemlerinin genel adı da SEQUENTIAL buradan gelir.

Gelişen teknoloji ile birlikte günümüzde enjeksiyonlu araçların otogaz dönüşüm montajı yapılabilir hale gelmiştir. Sıralı sistem montajında araç üzerine bağlanan ekipmanlar sırasıyla şöyledir.

Enjektör, Map Sensörü, Regülatör Dağıtıcı, Rail Gaz valfi, Multivalve, (Şamandıra) Tank, ECU(Elektronik Kontrol Ünitesi)


Sistemde araç üzerinde bulunan benzin enjektörlerinin hemen yanına gaz enjektörleri monte edilir. Araç üzerinde var olan ECU (Elektronik Kontrol Ünitesi) sünün çıkış verilerini alabilmek için araca yeni bir gaz ECU sü bağlanır. Bağladığımız gaz ECU sü sayesinde aracın çalışma verileri bir bilgisayara aktarılır. Daha sonra sistemi devreye sokabilmek için bir kalibrasyon yapılır. Bu kalibrasyon neticesinde aracın gazla çalışır duruma gelmesi sağlanır. bu sayede aracın rölanti modunda ayarları yani enjektörlerin açma kapama milisaniyeleri düzenlenerek silindirlerdeki tam yanma sağlanır. Daha sonra yol kalibrasyonu yani araç 2000, 3000, 4000 devirlerdeki yanma oranları ayarlanarak monte edilen sistemin adaptasyonu sağlanmış olur. Sıralı enjeksiyonlu sistemlerde en önemli parça enjektörlerdir. Firmamız bünyesinde 7 farklı Italyan markasının yani sıra yerli ürünlerimizde bulunmaktadır. Sequential sistemlerinin enjektörlerinin arıza yapmaması için filtrelerinin 10.000 - 15.000 km degisimi şarttır. Bunun yanı sıra filtresi olmayan "Romano" marka üründe enjektör yapısı itibari ile kirli gaz tutmaz bu üründe 20.000 km de bir enjektör temizliği mümkündür.

Sequential (sıralı) sistemlerde monte edilen map yani basınçölçer sayesinde aracın gazı bitince veya basınç düştüğünde (gaz kaçağı vb.) otomatik olarak araç benzine geçer. Sistem montaj esnasında takılmış olan ısı sensörlerinden ısıyı alması ile otomatik olarak gaza geçis yapar.


Örneğin aracınızı sabah çalıştırdınız, yola çıktınız 400-500 metre gittikten sonra araç 28 °C ısıya ulaştığı anda ısı sensörü aracılığı ile ısıyı algılar ve otomatik olarak gaza geçiş yapar. Aracınız ile ulaşmak istediğiniz yere ulaştınız stop ettiniz aracı tekrar çalıştırdığınız da aracınız yine benzin ile çalışır. Motorunuzdaki ısıyı algılayana kadar (ısı sensörleri sayesinde) 15-20 saniyede araç benzinle çalışır, algıladığı anda gaza geçer.

LPG / OTOGAZ NEDİR ?
LPG; Propan (C3 H10) ve Bütan' ın (C4 H10) jbelirli oranlarda karışımından oluşan ham petrolden elde edılen sıvılaştırılmış petrol gazıdır.

(Hidrokarbon) LPG; (Liquid petroleum gas) sıvı petrol gazı, basınç altında sıvı halde bulunan propan ve bütana verilen ticari isimdir. Kolay depolanabilmesi ve taşınabilmesi için sıvı halde bulunur. Gaz yakıtları hirojence zengindir ve silindirlere gaz fazında giderler. Bu iki karakteristik temiz bir yanma sağlar. Diger bir deyimle LPG taşıtlar için temiz bir yakıt kaynağıdır. Basıncı düşürülüp, sıcaklıgı artırılarak sıvı halden gaz haline dönüştürülür ve benzine mükemmel bir yakıt haline gelir. LPG; sıvı halde iken gaz halişne oranla yaklaşık 250 kat yogundur. Ülkemizde bu karışım yüzde 30 propan yüzde 70 bütandır. Gaz yakıtların oktan sayısı daha fazladır. Yüksek oktan numarası, motorun yüksek sıkıştırma oranları ile herhangi bir vuruntu olmadan çalışabilmesinden faydalıdır. Böylece motordan daha yüksek güç, dolayısıyla yakıt tasarrufu sağlanır. Buhar yada gaz halinde LPG dogalgaza benzemektedir. Gaz yakıtların standart atmosfer şartları altında tutuşması için gerekli, enerjide benzine nazaran daha az olmaktadır.

LPG GEREKLİMİDİR ?

LPG İÇİN OLDUKCA GEÇERLİ SEBEBLER BULUNMAKTADIR Çevre bakımından; Egzozdaki CO (karbon monoksit), CO2 (karbon dipksit) ve HC (hidrokarbonlar) düzeyinin azaltılması daha temiz egzoz ve dolaysıyla daha temiz hava demektir. Yakıt fiyatı bakımından; LPG ile ulaşım, günümüzde
petrole oranla yarı yarıya tasarruf sağlamaktadır. Taşıt bakımından; LPG yağ değişim periyodlarında uzama ve daha az karbon atık nedeniyle daha temiz motor demektir. Yerel yönetimler bakımından; Zararlı egzoz emisyonları nedeniyle; yakın gelecekte benzinle çalışan araçların büyük şehir
merkezlerinde trafiğe çıkmalarına kısıtlamalar getirileceği ifade edilmektedir.

SİSTEM ÇEŞİTLERİ;

1.Nesil sistemler; karbüratörlü araç için Sistemi oluşturan temel unsurlar :

a- Depo % 80 lik dolum yapılabilen yüksek basınca dayanıklı
b- regülatör; sıvı yakıtı buharlaştıran motorun ihtiyacına göre gaz akışını saglayan basınç düşürücü niteliktedir.
c- yakıt kesici valfler; aracın gazda iken benzin akışını kesebilmek için pompa ile karbürator arasına benzin valfi monta edilir. Arac benzinde iken gazın akışını
kesmek depo ile regilator arasına gaz valfi monta edilir. Aynı zamanda regilatör üzerindeki valfde aynı görevi üstlenir.
d-Mikser (karıştırıcı); karbiratör üstüne yerleştirilen gaz ve hava karışımını ayarlamayı sağlar.
e- anahtar; aracın gaz ve benzine geçişini saglayan ve gazda iken yakıt rezerve durumunu gösterdigi gibi kontak açık iken marş durumuna geçilmedigi takdirde otamatik olarak gazı kitleyen elektronik aygıttır.
f-şamandıra; gaz rezerve miktarını mekenik olarak gösteren ve gazın depoya alım ve çıkışını sağlayan ayrıca % 80 dolumu ayarlayabilen parçadır.
g-dolum ağzı; tek yönlü bir valf olmakla beraber araç dışında bulunma zorunluluğu vardır.

2.Nesil sitemler; enjeksiyonlu araçlar için sistemi oluşturan temel unsurlar

Enjeksiyonlu araçlar temel olarak tek ve çok nokta olmak üzeri 2 ye ayrılır. 1 nesilin montajlarından farklı olarak benzin akışını durdurabilmek için benzin valfi kullanılmaz. Bu araçlarda benzin akışını temel olaraktan destekleyen pompa gazda iken susturulur ayrıca benzin akışını sağlayan enjektör veya enjektörler emilatör denilen elektronik bir aygıt vasıtasıyla susturulur. 2 nesil araçlarda benzinden gaza geçişi otomatik olaraktan sağlayan otomatik geçiş anahtarları kullanılmalıdır. 2 nesilin ileriki bir safhası da lamda denilen sistemdir. Bu sistemin özelliği egsozdan alınan emisyon verileri ile (egsozdan çıkan oksijen, karbon  monoksit, karbon dioksit ve hidrokarbon verilerinden) gaz ayarını kendi kendine ayarlayabilen sistendir. Lamda sisteminde emilatörün yanı sıra similatör denilen elektronik aygıtta kullanılır.

3.Nesil sistemler; enjeksiyonlu ve plastik manifotlu araçlar için

LPG GÜVENLİMİDİR ?

Doğru montaj halinde LPG benzinden daha güvenlidir denilebilir. LPG çarpma tahribat deneylerinden geçmiş, giriş kilitleme ve aşırı sıcaklık kontrol valfli basınçlı dökme çelik depolarda muhafaza edilmektedir. Bu valf, şiddetli taşıt yangınlarında LPG nin genleşmesi halinde bile kontrollü yanma, depopyu  Standart benzin deposundan daha güvenli yapmaktadır. Sistemin egitimli personel tarafından monte edilmesi halinde uygun malzeme kullanılmakta, parçalar güvenli yerlere monte edilmekte, yakıt boruları egsoz borularının uzagından geçirilmekte ve montajın ardından çalışma ayar değerleri kurularak kaçak testi yapılmaktadır. LPG li dönüşümü yapılmış bir araç ta gaz kaçagından şüpeleniyorsa asağıdaki noktalara dikkat edilmelidir;
a- Propan buharları havadan daha agırdır ve zeminde, (bodrumda, kanalizasyonlarda) toplanır,
b- Tüm tutuşturma kayaklarını (alevler, sigara, pipo, ısıtıcılar, pilot ışıklar) elimine ediniz
c- Mümkünse kaçagın kaçağını kapatınız .
d- Garaj kapısını açık bırakarak havalandırma yapınız.
e- Zemindeki drenaj deliklerine su püskürterek havalandırılmasını sağlayınız.
f- Propan kokusu gidinceye kadar hiçbir ateşleyiciyi çalıştırmayınız
EN SON ÇIKAN SİSTEMDE VALFLİ ŞAMANDRA SAYESİNDE HER STOP KONUMUNDA TANKTAN İTİBAREN GAZI KESER.ANİ BLOKE SİSTEMİ SAYESİNDE ÇARPMA ,KOPMA İYIRTILMA GİBİ ANLARDA ANINIDA GAZI KESER.

vKULLANIM FAYDALARI

LPG Yüksek oktan sayısına sahiptir:Normal benzine ve süper benzine oranla LPG daha yüksek oktan sayısına sahiptir; bu sayede motordaki yanma daha düzenli olur, motorun verimi artar.
LPG; Diğerine oranla motorların daha sessiz çalışmasını sağlar:Karbüratöre ve enjektöre gaz halinde geldiğinden motor daha sessiz ve titreşimsiz çalışır.
LPG; Motoru temiz tutar ve ömrünü uzatır:Asit ve karbon artığı bırakmadığından motorun ömrü uzar ve daima rahat çalışır.
LPG; Güvenlidir:LPG kullanılan araçlardaki donanım ve depolar diğerlerine nazaran çok daha dayanıklı malzemelerden üretildiği için daha güvenlidir.
LPG; Çevre Dostudur:LPG kullanan araçlar atmosfere daha az miktarda zararlı gaz bırakır. Bu da bizler için solunacak daha temiz bir hava ve daha yeşil bir çevre demektir.

Neden LPG ?
Diğer ülkelerde yıllarca kullanılan , ülkemizde son iki yıldan bu yana kullanılan ve gün geçtikçe hızla yaygınlaşan bu sistemle birlikte akıllarda gerçekçi yanıt bekleyen birçok soru oluşmaktadır. Acaba bu sistem büyük paralar yatırılan otomobillere zarar verebilir mi , motorun işleyişinde anormal gelişmeler
yaratır mı , sistemin kaynağı LPG yakıtı zamanla sınırlanır mı ve her yerde kolay bulabilir miyim?

Şimdi akıllara takılan bu sorulara yanıt verelim...
LPG ; köklü firmalar tarafından desteklenen , yaygınlaştırılan kaynağı geniş bir yakıttır.
Her şeyden önce LPG yakıtı mutfağımızdan banyomuza veya büyük sanayi komplekslerine kadar yıllarca kullanılan yaygın , diğer enerji kaynaklarına göre daha ekonomik bir yakıttır. Dünyanın önde gelen dev firmaları bu alanda büyük yatırımlara imza atmaktadır. Örneğin TOFAŞ-FIAT otomotiv gibi büyük otomotiv firmaları bu sistemi üretim aşamasında otomobile yerleştirerek LPG uyumlu otomobilleri piyasaya sürmektedirler. BP gibi büyük yakıt sağlayıcı firmalar ise yakıt istasyonlarında LPG üniteleri kurarak bu yakıtın yaygınlaşmasını sağlamaktadır.

LPG Çevre Dostudur.

LPG kullanan araçlar atmosfere daha az miktarda zararlı gaz bırakır. Bu da bizler için solunacak daha temiz bir hava ve daha yeşil bir çevre demektir.

LPG Ekonomiktir.

Düşük vergi uygulaması nedeniyle benzin ve diğer yakıtlara oranla daha ekonomiktir.

LPG Otomobilinizin Motoruna Zarar Vermez.

Hangi araçlar Lpg veya Doğalgaz’a çevrilebilir?

LPG ve Doğalgaz sistemi, benzinle çalışan, katalitik enjeksiyonu olan veya olmayan, karbüratörü bulunan araçlara monte edilebilir. Asıl önemli nokta çevrilebilecek araba benzinle etkin bir şekilde çalışabilmelidir. Özellikle, elektrik ve ateşleme sistemi, bu sistem kurulmadan önce kontrol edilmelidir.
Dizel araçlarda LPG veya Doğalgaz sistemine çevrilebilir.

LPG tesisatları güvenli midir?
Tüm komponentler ECE-R67.01 regülasyonuna uygun olarak imal edilmektedir ve çalışma basıncının 10 katından daha fazla bir basınç ile test edilmektedir.

• Dünyanın önde gelen dev firmaları bu alanda büyük yatırımlara imza atmaktadır. Örneğin TOFAŞ-FIAT otomotiv gibi büyük otomotiv firmaları bu sistemi üretim aşamasında otomobile yerleştirerek LPG uyumlu otomobilleri piyasaya sürmektedirler. BP gibi büyük yakıt sağlayıcı firmalar ise yakıt istasyonlarında LPG üniteleri kurarak bu yakıtın yaygınlaşmasını sağlamaktadır. • Kullanan araçlar atmosfere daha az miktarda zararlı gaz bırakır. Bu da bizler için solunacak daha temiz bir hava ve daha yeşil bir çevre demektir.
• Kullanan araçlarda LPG yanma neticesinde motorda asit ve karbon atıkları bırakmadığından motorun ömrünün uzun olmasına yardımcı olur. Silindirdeki yağ filminin yırtılması söz konusu olmadığından motor parçalarının ömrü uzar. Motor verimi düşmez çünkü benzine oranla daha yüksek oktan sayısına sahiptir.
• Diğer ülkelerde yıllarca kullanılan , ülkemizde son altı yıldan bu yana kullanılan ve gün geçtikçe hızla yaygınlaşan bu sistemle birlikte akıllarda gerçekçi yanıt bekleyen birçok soru oluşmaktadır. Acaba bu sistem büyük paralar yatırılan otomobillere zarar verebilir mi , motorun işleyişinde anormal gelişmeler yaratır mı ?
• Otomobilinizin Motoruna Zarar Vermez.
• Her şeyden önce mutfağımızdan banyomuza veya büyük sanayi komplekslerine kadar yıllarca kullanılan yaygın , diğer enerji kaynaklarına göre daha ekonomik bir yakıttır.
• Çevre Dostudur.
• Düşük vergi uygulaması nedeniyle benzin ve diğer yakıtlara oranla daha ekonomiktir.
• Köklü firmalar tarafından desteklenen , yaygınlaştırılan kaynağı geniş bir yakıttır.
• Hangi araçlar çevrilebilir?
• Benzinle çalışan, katalitik enjeksiyonu olan veya olmayan, karbüratörü bulunan araçlara monte edilebilir. Asıl önemli nokta çevrilebilecek araba benzinle etkin bir şekilde çalışabilmelidir. Özellikle, elektrik ve ateşleme sistemi, bu sistem kurulmadan önce kontrol edilmelidir.
• Dizel araçlarda bu sisteme çevrilebilir.

Tesisatları güvenli midir?

• Tüm komponentler ECE-R67.01 regülasyonuna uygun olarak imal edilmektedir ve çalışma basıncının 10 katından daha fazla bir basınç ile test edilmektedir.

SEQUENTIAL SiSTEM NEDiR ?
Sırayı takip eden sıralı anlamına gelir. Otomobil üreticileri 1996 yılından sonraki ürettikleri araçlarda yakıt sistemini sıralı olarak üretmişlerdir. Bunun açıklaması şöyle yapılabilir. Enjeksiyonlu araçlarda yakıt sistemini kontrol eden bir elektronik kontrol ünitesi mevcuttur. Bu elektronik kontrol ünitesi yani ECU (halk arasında beyin) aracın yakıt verilerini alır, silindirlerdeki yanmayı sağlar. Buda enjektörlerin ne zaman ve ne aralıklarla açılıp kapanacağının sinyallerini vererek yapar. 1996 yılından önce enjeksiyonlu araçların enjektörleri hepsi birden açarak yakıt püskürtmesi yapmakta idi. Günümüzde ise enjektörler ihtiyaç oranında ECU den aldığı sinyaller doğrultusunda tek tek açarak yanma hücresini doldurur ve tam yanmayı sağlar. Tek tek olan sistemlere sıralı denir.

Teknolojik gelişmeler ve otomobil üreticilerinin bu çalışmalarından sonra LPG dönüşüm kiti üreticileri de bu alanda çok büyük atılımlar yapmıştır. Dönüşüm kitlerini sıralı olarak çalıştırır hale getirmişlerdir.

OTOGAZ SiSTEMi TANITIM BiLGiSi
* Tüm sistemler Avrupa Kalite Belgesi olan. E-CE-R 67 belgelidir.
* Bu sistem Avrupa'da 30 yılı aşkın bir süredir kullanılmaktadır. Ayrıca ilk petrol krizinin oluğu dönemden itibaren günümüze kadar Türkiye'de illegal olarak depo yerine tüp takılarak kullanılmış ve kullanılması istenmeyen tüple bile şimdiye kadar en ufak bir kaza olmamıştır.
* Benzinli araçların otogaza dönüşümü oldukça kolay ve ekonomiktir. Bu sistem 15.000. km'de kendini amorti etmektedir. 1 lt. benzinle alınan yol 1.1 lt. sıvı
LPG ile (%10 daha fazla ) alınmasına rağmen, 1 lt. benzinin fiyatı, 1 lt. sıvı LPG'nin 2 katı olduğundan km. maliyeti açısından sonuçta %50 oranında ucuzluk sağlamaktadır. LPG ile benzin arasındaki 2 oranı senelerdir hemen hemen hep aynı kalmaktadır.
* LPG Sistemi otomatik güvenlidir. LPG sistemi için kullanılan tüm aksamlar E-CE-R 67 belgelidir. Yakıt tankları kullanma basıncının yaklaşık 9 katı basınçla test edilmektedir. Araçlarda kullanılan benzin deposunun saç kalınlığı 1 mm olup, dayanma basıncı max 5 bardır. LPG tankının saç kalınlığı 4 mm olup 110 bara kadar dayanmaktadır. Buda benzin deposunun dayanma basıncının 22 katı demektir. Tüm dolum tanklarımız sertifikalıdır. Ayrıca yakıt tanklarının güvenliği için tankın %80'den fazla dolumunu engellemek için güvenlik sistemi mevcuttur. Multivalfteki bakır boruda herhangi bir gaz kaçağı söz konusu olduğunda Multivalfteki emniyet sistemi sayesinde gaz otomatik olarak kesilir.
* Otogaz Sistemleri dizel araçlar hariç, diğer tüm araçlara monte edilebilir. Dönüşüm 3-4 saati geçmez.
* Mevcut olan benzin sisteminde hiç bir değişiklik gerektirmez. Aracın içinden kumanda düğmesi sayesinde hem LPG hem de benzinle çalışma imkanı.
* Otogaz Sistemlerinin montajında, profesyonel eğitilmiş, sertifikalı uzman elemanlar kullanılmaktadır. Tüm ustalarımız İtalya tarafından eğitilmiştir.
* Sistem montajında araçta tadilat yapılmaz, sadece birkaç parça eklenir.
* LPG takılan araç montajcı firmadaki görevli makine mühendisi tarafından (bu mühendise Mak. Müh. Odası tarafından yetki belgesi verilmiştir.) kontrolü yapılarak projelendirilip montajcı firmadaki yetkili mühendis onayından sonra ayrıca Makine Mühendisleri Odası tarafından da kontrol edilerek onay verilir.
* Sanayi Bakanlığınca onaylı ruhsat tescil işlemleriniz trafik kanunun 32. maddesi ve Bakanlığı 93/94-95 sayılı tebliğ esaslarına göre trafiğe kayıt işlemleri yapılmaktadır.

* Montaj bitiminde ruhsata işletme imkanı
* Artık Avrupa'da Mercedes'le, BMW gibi çok lüks araçlara gaz sistemi fabrika çıkışı takılmaktadır.
SONUÇ OLARAK; LPG OTOMOTiV YAKITI OLARAK BENZiNE , GöRE DAHA üSTüN öZELLiKLERDE BiR YAKITTIR

LPG (OTOGAZ) KİT PARÇALARI
REGÜLATÖR
Görevi :
1- Yüksek basınçta gelen LPG'nin atmosferik basınca dönüşmesini sağlar.
2- Sıvı halindeki LPG'yi, motor suyunun sıcaklığından faydalanarak gaz haline dönüştürmek.
3- Motorun ihtiyacına göre gaz akışını sağlamak.
4- Motorun devrine göre gaz ayarı yapmak.
Özellikleri :
- Gövde ve kapak tamamen composit alüminyum malzemeden yapılmıştır.
- Su ısıtma odası, gaz odasından su/gaz muhafaza koşulu sağlanarak ayrılmıştır.
- Diyafram, contalar, yaylar, ECE-R 67 .01 standartlarına göre LPG kullanımına uygun materyalden yapılmıştır.
- Test basıncı 67.5 bardır.
- 1. Kademe çıkışında gaz akımının tamamen kapatılması bir elektrovalf ile yapılır.
- Rölanti hattı ve ayarı ayrıdır.
Regülatörün elektronik ve vakumlu olarak iki tipi vardır.
Elektronik tipinde regülatörden karbüratöre giden hat kontak ile birlikte çalışır. Gaz hattı açık olsa bile elektrovalf ile gazın motora akışı kesilir.
Pnömatik tiplerde yani vakumlu regülatörlerde alt basınçtan yararlanılır. Sadece motor çalıştığında(manifoltta vakum oluştuğunda) regülatör devreye girer.

Montajı :
Karbüratöre en yakın noktaya ve araca dikey olarak monte edilmelidir.LPG tankından bakır boru aracılığı ile gaz valfine gelen LPG, valften geçtikten sonra
PVC kaplı bakır boru aracılığı ile başına havşa açılarak veya yüzük geçirilerek regülatörün girişine bir rekor ile monte edilir.
Regülatörde buharlaşan gazın mikser aralıcığı ile motora gönderilmesi için üstü metal kaplı örgülü hortum kullanılmaktadır. Regülatörün sıcak motor suyunu
alan giriş ve çıkışına basınca dayanıklı su hortumları kelepçeler vasıtası ile monte edilir. Bu sıcak su sayesinde likit olan LPG, regülatör içinde bulunan bir
elektromanyetik valf aracılığı ile motora gaz olarak gönderilir.
Valf 12 Voltluk elektrik ile çalışır. Bir kablo aracılığı ile seçici anahtardan komut alır. Regülatörün yağ, cüruf ve yabancı partikülleri tutan haznesi mevcuttur.
Gaz valfinden likit halde gelen LPG, regülatörde gaz haline dönüşürken, özgül ağırlık farkı nedeniyle gaz haline dönüşemeyen yağ ve partiküller cüruf
haznesinde toplanır. Bu haznede birikenler 15.000-20.000 Km.de bir tahliye tıpasından boşaltılmalıdır.
Diyafram LPG kalitesine göre 50.000-100.000 km'de değiştirilmelidir.

MULTIVALF
Görevi:
- LPG tankı üzerine bağlanmaktadır,
- Tanka gaz dolum işlevi yapar,
- Dolum limitini ayarlar,
- Tankdaki yakıt seviyesini gösterir,
- LPG' yi motora gönderir,
- 27 bar basınçta açan basınç emniyet valfi ile tankın içerisindeki aşırı basıncı tahliye eder,
- Herhangi bir nedenden dolayı, motora giden borular delinirse aşırı akış valfi gaz çıkışını keserek emniyeti sağlar,

Doldurma: Yakıt alma sırasında, yakıt pompasından gelen LPG multivalften geçer. multivalfler, uzun bir dolum süresini önlemek için, LPG'nin geçişine fazla direnç göstermeyecek şekilde dizayn edilmiştir.

Dolum Limiti: Mevcut standartlar ve güvenlik nedenleriyle depo maksimum miktar deponun toplam kapasitesinin %80'idir. Kalan % 20 lik bölüm LPG buharıyla
doldurulur, böylece sıcaklıktaki bir artışla beraber içindeki sıvının bütün hacmi doldurulmadan genleşebilmesine imkan sağlanır. Depoda gaz halindeki LPG için
küçükte olsa bir boş hacim bırakılmıştır basıncın tehlikeli seviyelere yükselmesi olasılığı yoktur. Dolma işlemini doğru noktada kesebilmek için, multivalf,
bu şamandıraya bağlı olan ve maksimum seviyeye ulaşıldığında LPG akışını kesen bir cihazla donatılmıştır.

Seviye Ölçer: İki mıknatıs sayesinde depodaki LPG seviyesini ölçmek mümkündür; bunlardan biri tankın içinde olup, şamandıraya bağlı cihazlarla birleşiktir;
ikncisi ise deponun dışında olup göstergeye bağlıdır. Kadran dörde ayrılmıştır ve bir bölmede rezerv için mevcuttur. Deponun konumu yüzünden okumanın
zor olacağı ya da müşterinin arzu ettiği durumlarda multivalf uygun elektronik dönüştürücülere bağlanabilir. Bu dönüştürücüler, gerekli elektronik devrelere
bağlanır ve yakıt seviyesini sürücüye uyarı ışıkları veya başka analog ve dijital sistemler aracılığıyla gösterirler.
LPG Emme İşlemi: Deponun dibine doğru dönük bir emme borusu sayesinde multivalf sıvı LPG çekilmesini sağlar. Her durumda multivalf motorun ihtiyaç
duyacağı maksimum sıvı değerlerinin girişine, aşırı yük kaybına neden olmadan, olanak sağlayacak geçiş bölümlerine sahiptir.
Kesme: Multivalfin üzerinde emme ve doldurma borularını bloke etmeye yarayan iki vana vardır. Bunlar genel olarak açık konumdadır; ancak bakım işlemi
sırasında ya da kaza vb. durumda kapatılabilir. Multivalfe erişim güç olduğundan, emme borusunu kolayca kapatabilmek için multıvalf üzerine elektrovalf
monte edilmiştir.

Aşırı akış: Multivalfin içinde ve LPG emme borusu üzerine yerleştirilen "aşırı akış valfi" 1 bar basınç farkında akışı durdurur.
Montajı : Multivalf tank üzerine monte edilir. Gazın seviyesini gösterebilmek için bir şamandırası, birde gazın emilmesi için gaz emme borusu bulunmaktadır.
Multivalf montajında en önemli husus, yatay konuma paralel olmasıdır.

MULTİVALF MUHAFAZA KAPAĞI VE HAVALANDIRMA BORUSU
Görevi oluşabilecek gaz kaçaklarının havalandırma boruları sayesinde araç içerisinden tahliye edilmesini sağlar. Multivalf kapağı sızdırmaz şeffaf plastikten imal
edilmiştir. Tabanında mufun üzerine oturması için bir delik mevcuttur. Buraya sızdırmazlık için o-ring konmaktadır. Muhafaza kutusundan iki adet çıkış olup,
bu çıkışlar vent borularıyla araç dışına irtibatlanmıştır. Bir kaçak durumunda araç bagajının havalandırması sağlanmaktadır.

DIŞARIDAN DOLDURMA NOKTASI
Dünya standartlarında imal edilmiş çok çeşitli dolum ağızları vardır.Türkiye'de ve dünyada en yaygın olarak kullanılan tipe uygun olarak üretilmiştir. Özel pirinç
alaşımından yapılmaktadır. Gaz dolum borusunun içinde kalan gazın ,0.5 bar basınca kadar sızmaması için bir bilye ve o-ring ile donatılmıştır. Tampona monte
edilmelidir.

BENZİN VALFİ
Benzin otomatiği ve karbüratör arasına konan, benzin akışını sağlayan veya kesen bir parçadır. Elektrovalf ile donatılmıştır.
Benzin valfine gelen elektrik devrelerinden biri (+), diğer şase (nötr) olarak bağlanır.
Montajı : Bu valf benzin pompası ile karbüratör arasına yerleştirilir. Bu valfin yalnızca karbüratörlü araçlarda kullanıldığı unutulmamalıdır. Bu valfin üzerinde
manuel bir kol vardır. Bu kol, elektrik sisteminde herhangi bir arıza durumunda çevrildiğinde, sistemi devre dışı bırakarak, otomatikten karbüratöre benzin
akışını serbest bırakır. Buda herhangi bir sistem arızasında aracın yolda kalmasını önlemiş olur. Şoför mahallindeki yakıt seçici anahtar benzin pozisyonunda
ve motor çalışıyor iken bu valf açık olup diğer konumda kapalıdır.

LPG VALFİ
Bakır bir boru ile birbiri ile irtibatlandırılmış LPG tankı ve buharlaştırıcı arasında bulunan elektromanyetik kumandalı bir valftir. Motor çalışmadığı veya benzin
ile çalıştığında LPG akışını kesmektedir. Seçici anahtardan motorun LPG ile çalışması istendiğinde benzin valfini kapat komutundan sonra regülatöre
(buharlaştırıcıya) LPG gönderen elektronik bir alettir. LPG içinde olabilecek her türlü partikülleri tutmak için özel bir filtresi bulunur. Valfin gövdesi basınca
dayanıklı pirinç, filtresi selüloz malzeme ve özel kauçuktan imal edilmiştir. Gazvalfi regülatöre en yakın noktadan aracın gövdesine monte edilir. Aracın motor
bölümüne dik bir pozisyonda monte edilmelidir. Filtre ömrü maksimum 50.000 km' dir. Seçici anahtardan gelen elektrik kablosu LPG valfinin artı ucuna,
LPG valfinde bulunan (-) uç da şase (nötr)' ye bağlanır.

CNG REGÜLATÖR
Görevi:
1-Yüksek basınçta gelen CNG'nin 3 kademede atmosferik basınca dönüşmesini sağlar.
2-Motorun ihtiyacına göre gaz akışını sağlamak.
3-Motorun devrine göre gaz ayarı yapmak.
Özellikleri:
- Gövde ve kapak tamamen ETIAL 150 alüminyum malzemeden yapılmıştır.
- Su ısıtma odası gaz odalarından, su/gaz muhafaza koşulu sağlanarak ayrılmıştır.
- Diyafram, contalar ve yaylar, CNG kullanımına uygun metaryelden yapılmıştır.
- Test basıncı 300 bardır.
- 2. Kademe çıkışında gaz akışının tamamen kapatılması bir elektrovalf ile yapılır.
Montajı :
Karbüratöre en yakın noktaya ve araca dikey olarak monte edilmelidir.
Regülatörün sıcak motor suyunu alan giriş ve çıkışına basınca dayanıklı su hortumları kelepçeler vasıtası ile monte edilir. Valf 12 Voltluk elektrik ile çalışır.
Bir kablo aracılığı ile seçici anahtardan komut alır. Regülatörün yağ, cüruf ve yabancı partikülleri tutan haznesi mevcuttur. CNG içindeki yağ ve partiküller
cüruf haznesinde toplanır. Bu haznede birikenler 15.000-20.000 Km.de bir tahliye tıpasından boşaltılmalıdır.
Diyafram CNG kalitesine göre 50.000-100.000 km'de değiştirilmelidir.

TANK VANASI
1- CNG tankına monte edilir.
2- Tanka gaz dolumunu sağlar.
3- Herhangi bir nedenden dolayı, motora giden borular delinirse gaz çıkışını keserek emniyeti sağlar.
4- Tank içerisinde oluşan aşırı basınç birikmesini önlemek için basınç tahliye valfi ile donatılmıştır.

DİZEL ARAÇLARDA LPG DÖNÜŞÜMÜ
Bazı elektriksel farklar olmasına rağmen Dizel araçların LPG dönüşümü benzinli araçların LPG dönüşümüne benzer. Dizel dönüşümünde Benzin valfi veya Emilatör kullanılmaz.(+) Kırmızı kablo kerterdeki yağ basınç sensörüne bağlıdır. Bu sensörün asıl amacı motor çalışmıyorken gaz sistemini kesmektir.
Bu güvenlik amaçlı olup tüm dizel motorlarda bulunur. Basit anahtar yolu ile gelen 12 Volt,LPG Valfi üzerindeki elektrovalfi açar ve LPG gazının regülatöre  ulaşmasını sağlar. Regülatör üzerindeki elektrovalf araç LPG ile çalışmadığı her durumda kapalıdır. Pedal altı anahtarını kullanarak elektrovalf pozisyon alır ve regülatördeki gaz miksere ulaşır. Burada hava ile karışarak silindire ulaşır. Silindir içerisinde gaz ve hava karışımı enjekte edilmiş dizel yakıtı ile karışır.

Dizel'e gereken bu karışımlar az olduğundan,yakıt tasarrufu sağlanır. Bu hem ekonomi sağlar,hemde atmosfere daha az miktarda kirli hava bırakır.
Dizel motorlarda buji olmadığından dizel yakıtına daima ihtiyaç duyulacağı unutulmamalıdır.

Gaz ayarı yapmak için ,gaz pedalına yavaşça dokunularak (%20 oranında) ve LPG devreye sokulur,gaz ayar vanasını motor devir sayısı maksimuma ulaşıncaya kadar açılır.

SIK SORULAN SORULAR

OTOGAZ KULLANIYORUM. MENZiLiM NE KADARDIR ?
Otogazın yoğunluğu benzine göre daha düşük olduğu için menzili benzine göre yaklaşık % 25 daha azdır. Fakat LPG’li araçlar aynı zamanda benzin de depolayabileceği için toplam menzil artacaktır.

OTOGAZIN FiYATI HER YERDE AYNI MI ?
Otogaz fiyatı da benzinde olduğu gibi bulunduğunuz yerin rafinerilere olan uzaklığına göre iller bazında farklılık göstermektedir.

OTOGAZIN KALiTE STANDARDI VAR MI ?
EN 589 standardı, Avrupa Birliği Ülkeleri tarafından uyulması zorunlu olan otomotiv yakıtı olarak kullanılan LPG'ye ilişkin kalite standardıdır. Standart araç motoruna ve çevreye zararlı bazı bileşenlerin belirlenen seviyelerin altında tutulmasını zorunlu kılmaktadır. Sürekli gelişen benzin kalitesine ve motor teknolojilerine paralel olarak EN 589 standardı da sürekli olarak geliştirilmekte ve uyulması gereken kuralların sınırları giderek daraltılmaktadır. Türkiye'de de Mart 1996'da TS EN 589 olarak Türkçe'ye çevrilmiş ve ihtiyari standart olarak yayınlanmıştır.

EMNİYETLi DOLUM SEViYESi NEDiR ?
Emniyetli dolum seviyesi araçlardaki dolum kitleri için tank kapasitesinin %80’idir. Örnek olarak 40 litre’lik tanka maksimum 32 litre dolum yapılmalıdır.
Ayrıca dolum sırasında aracı daha fazla gaz almak niyetiyle sallamak ve şamandıranın sapmasını sağlamak yanlıştır. Tankın ve dolayısıyla sürücünün emniyeti riske atılmamalıdır.

OTOGAZ KULLANIMI ARAÇ PERFORMANSININ DüŞMESiNE ETKi EDER Mi ?
Otogaza dönüştürülen binek araçların yakıt sistemi benzin tüketimine göre tasarlanmış olduğundan, LPG kiti ve montajı aracın özelliklerine uygun şekilde değilse, karşılaşılabilen en büyük iki problem aracın olması gerekenden daha fazla yakıt harcaması ve araç performansında benzinli kullanıma göre oluşan güç kaybıdır. Kullanılan gazın kalitesi ile birlikte kitin araca uygun olmaması veya montajın araca uygun yapılmaması, montaj sonrasında yapılması gereken testlerin  eksikliği veya motor bakımının yapılmamış olması, otogaz kullanan araçtan alınabilecek performansı düşürmektedir.

HER DöNüŞüM KiTi HER ARACA UYGUN MUDUR ?
Uygulanacak dönüşüm aracın tüm özellikleri göz önünde bulundurularak tasarlanmalı ve uygulanmalıdır. Kullanılan dönüşüm kiti araca uygun olmadığı zaman motor ayarının bozulması, performansın düşmesi ve gerekenden fazla yakıt harcanması kaçınılmazdır.

LPG ARACIN MOTOR AŞINMASINA ETKi EDER Mi ?
Kurşunlu benzin kullanmaya uygun olarak tasarlanan araçlarda LPG kullanımına geçildiğinde özellikle ilk çalıştırmada motor aşınmasının artması normaldir.
Bu tip araçlarda belirli aralıklarla benzin kullanılması (4 depo LPG’den sonra, 1 depo benzin) tavsiye edilebilir. LPG, kurşun içermediğinden , benzin gibi motoru yağlama özelliğine sahip değildir. Kurşunsuz benzin kullanmaya uygun olarak üretilen araçlarda ise böyle bir uygulamaya gerek yoktur ve LPG'nin daha temiz bir yakıt olmasının avantajlarından yararlanılabilir.

LPG KULLANAN ARAÇLARIN öZEL BiR BAKIMA iHTiYACI VAR MIDIR ?
LPG kullanan bir aracın bakım gereksinimleri benzinli bir araçtan farklı değildir. Ancak, çift yakıtlı bir sistem olduğundan aracın benzin ile ilgili sistemlerinin çalışır durumda kalması için belirli aralıklarla benzin ile çalıştırılmalıdır.

LPG VURUNTUYA NEDEN OLUR MU ?
Silindir içinde alevin ulaşmadığı bölgede oluşan yanma lokal basınç yükselmesine ve vurma sesinin oluşmasına neden olur. Sadece LPG değil, gerekli oktan numarasının altında her yakıt motorda vuruntu oluşmasına neden olacaktır. Düşük seviyedeki vuruntu motora zarar vermez, ancak sürekli ve yüksek seviyede vuruntu, güç kaybına, motorda aşırı ısınmaya ve motorun zarar görmesine neden olabilir.

LPG için en az motor oktan numarası (MON) Avrupa otogaz standardı nedir?
EN 589’da belirtildiği gibi 89 olmalıdır. Aracınızın performans ve ömrüne olumsuz etkilerini önlemek için satın aldığınız LPG’nin en az 89 MON’a sahip olduğundan emin olunması gerekir.

GAZLI SiSTEM YETERi KADAR GüVENLiMiDiR ?
MaviAy OTOGAZ sistemleri darbe sırasında motorun stop etmesi durumunda elektronik gaz kesme sistemine sahiptir.
Parlama özelliği benzinden daha geçtir.Depolar yırtılma ve sızdırmaya karsı 45 Bar - 105 Bar arası test edilmektedir.(Normal depo basıncı ise 4.5 Bardır.)
Araçların orijinal benzinli sistemleri değiştirilmeden stepne tipi LPG depoları monte edilmektedir.

Stepne Depoların Avantajları:
Dolum ağızları ve şamandıra bölümü aracın dış yüzeyinde olduğu için herhangi bir sızdırmazlık halinde gazın direkt hava ile temasını sağlar.
Dolum sırasında dolum pompasında kalan gazın araç içerisine yayılmasına engel olur.
Arkadan araca çarpılması halinde benzin deposu ile arasındaki mesafeden dolayı benzin deposunun alev alma riskini ortadan kaldırır.

DEPOLARIN GüVENLiĞi NE KADARDIR ?
Çarpışma testinde,saatte 60 km hızla bir otomobilin açıkta duran LPG tankına çarpmasına rağmen tankın sağlam kaldığı görülüyor.
Bir başka çarpışma testinde de,satte 60 km hızla bir LPG tankına çarpan sivri çelik malzemenin,LPG tankın yamulttuğu ancak delemediği görülüyor.

GAZLI SiSTEM EKONOMiKMiDiR ?
Yapılan denemeler, sıvılaştırılmış gazların motor yakıtı olarak kullanılması durumunda, %60’a yakın yakıt ekonomisi sağladığını ortaya çıkarmıştır.

GAZLI SiSTEM GARANTiSi NE KADARDIR ?
Depomuz 10 yıl, sistemlerimiz ise 2 yıl garantilidir.

GAZLI SiSTEMiN FAYDALARI NELERDiR ?
Her kilogram yakıt başına verdikleri enerji miktarı yüksektir, 11858 kcal/kg Hava ile çok iyi karıştığından, yanmanın verimi yüksektir.
Karteldeki yağın incelmesi önlenmiş olacağından, yağlamanın kalitesi bozulmaz ve yağ değişim süresi uzar.
Oktan sayıları çok yüksek olduğundan, motorun sıkıştırma oranının yükselmesine olanak sağlar. (10/1-12/1).
Yandıktan sonra silindirlerde artık bırakmaz.
Silindirdeki yağ filminin yırtılması söz konusu olmadığından, motor parçalarının ömrü uzar. Onarım harcamaları azalır:

MOTOR HEM GAZLA HEM DE BENZiNLE ÇALIŞMIYORSA SEBEP NE OLABiLiR ?
Gaz ve benzin elektro valfleri çalışmıyor olabilir. Elektrik devresindeki sigortada (voltajın 12 volt olması gerekli) veya topraklama kablo bağlantılarında problem
olabilir.

MOTOR BENZiNLE ÇALIŞIYOR GAZLA ÇALIŞMIYORSA SEBEP NE OLABiLiR ?
Öncelikle araçta yeterli miktarda gaz olup olmadığı, daha sonra da LPG tankı multivalf çıkışındaki vananın açık olup olmadığı kontrol edilmelidir. Depoda gaz
varsa, vana açıksa ve motor daha önce gazla normal çalışmışsa, gaz valfinde bir tıkanma olup olmadığı kontrol edilmelidir. Tıkanıklığın temizlenmesi gerekir.
Bunun dışında LPG hortum ve borularında bir tıkanma olabilir. Benzin elektro valfinin kapalı, LPG elektro valfinin açık olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Aracın kontağını açarak, miksere gaz gelip gelmediği kontrol edilmelidir.

GAZ TüKETiMi FAZLA iSE NE YAPILMALIDIR ?
Hava filtresi temizlenmeli gerekirse değiştirilmelidir. Rölanti ve tam güç ayarları kontrol edilmelidir. Ateşleme avansı kontrol edilmeli, benzinli çalışmaya göre biraz yüksek olmalıdır.

MOTOR GAZLA ÇALIŞIRKEN RöRANTi DüZENSiZ iSE SEBEP NE OLABiLiR ?
Karbüratör hava ayarı yeniden yapılmalıdır. Bu ayarı yaparken benzinle çalışmayı etkilemeyecek şekilde olmasına dikkat edilmelidir.
Aracın rölanti ayarı bozuk olabilir. LPG Regülatör buharlaştırıcısı üzerindeki tırtıllı vida yardımıyla rölanti ayarı yapılabilir, fakat bu işlem için en yakın servise gidilmesi tavsiye edilir.

MOTOR TAM GüCE ULAŞMIYORSA NE YAPILMALIDIR ?
Regülatör – buharlaştırıcı sıcak su hortumları giriş çıkışlarını, motorun termostatı ve devrede hava olup olmadığı kontrol edilmelidir.

SEViYE GöSETERGESi DOLU GöSTERiYOR FAKAT ARABA GiTMiYORSA SEBEP NE OLABiLiR ?
Multivalf ve aşırı akış vanasından şüphe edilmelidir. Ayrıca aracın şamandırası kilitlenmişse yine motora LPG gitmeyecektir. Komple bir bakım gereklidir.

SEViYE GöSTERGESi SüREKLi AYNI SEViYEDE KALIYOR. LPG ALINSA DA ALINMASA DA GöSTERGE DEĞiŞMiYORSA SEBEP NE OLABiLiR ?
Bu durum tankın içindeki şamandra mekanizmasının bozulmuş olabileceğinin göstergesidir. Sinyal hep aynı gönderildiği için aracın kaç km. gittiği doğru hesap edilmezse yolda kalınabilir. Şamandra kolunun ve mekanizmasının onarılması gerekir.

DOLUM SIRASINDA TANKTAKi DOLUM HATTI VANASINI KISMAK DOĞRUMUDUR ?
Kesinlikle doğru değildir. Bu durumda LPG transferi sırasındaki akışın debisi düşecektir. Dünya standartlarında minimum kabul edilebilir akış debisi 10 lt./dk olmasına rağmen Türkiye’de uygunsuz dönüşüm kitleri ve dolum ağız tipleri yüzünden bu değer 5 lt./dk. olmaktadır. Bu vana kısıldığı takdirde akışın debisi düşeceğinden LPG dispenserleri hatalı çalışmaya zorlanmaktadır.

LPG'Li ARACIN ÇALIŞTIRILMASI NASIL OLMALIDIR ?
Sabah aracı çalıştırırken ve akşam stop ederken benzin kullanılarak kapatılması tavsiye edilmektedir. Özellikle soğuk havalarda sabahları benzin ile ilk  çalıştırmanın yapılması tavsiye edilmektedir. İlk ateşleme yapıldıktan sonra 3 bin devire gelindiğinde LPG’ye geçiş yapılmalıdır.

GAZ SIZDIRMAZLIK RAPORU NEDiR ?
Sızdırmazlık Raporu, Makine Mühendisleri Odası tarafından, LPG'li ce CNG'li araçların kontrolü sonucunda, araçta gaz kaçağı olmadığına dair rapordur.
Daha önceden aracın ruhsatına "LPG" işli araçlar yada yetkili bir firma tarafından montajı yapılmış araçlar, Makine Mühendisleri Odası'na araçlarını kontrol ettirdikten sonra montajı uygunsa ve aracın sızdırmazlığı sağlanmışsa bu raporu alabilirler.
Daha önceden LPG ruhsatı olan araçlar Makine Mühendisleri Odası'nın herhangi biri birimine bu raporu almak için başvurabilirler. Yeni montaj yapılan araçlar ise, Makine Mühendisleri Odası tarafından verilen "SMM" belgesini, montajı yapan firma hangi birimden almışsa, araçlarda "Sızdırmazlık Raporu"nu ve birlikte verilen "Montaj Tespit Raporu"nu aynı birimden alabilirler.

Sızdırmazlık Raporu'nun geçerlilik süresi 1 gündür. Bu yüzden LPG'li araçların, Araç Muayene İstasyonuna gidecekleri gün bu raporu bu raporu almaları uygun olacaktır. Hususi otomobiller 2 yılda bir, ticari araçlar her yıl araç muayene öncesi bu raporu almak zorundadırlar.
Montaj Tespit Raporu, Makine Mühendisleri Odası tarafından, yetkili firmalara verilmiş matbu form evraklar üzerine düzenlenir. Yeni montajı yapılmış araç, Makine Mühendisleri Odasına geldiği zaman aracın Montaj Tespit Raporu, montajı yapan mühendis tarafından onaylanır.
01 Mart 2006 tarihi itibariyle LPG'li araçlara Makine Mühendisleri Odası tarafından LPG/CNG Ruhsatı verilmeye başlanmıştır.

SIRALI SİSTEM (S.G.I- SEQUENTIAL GAS INJECTION) NEDİR?

Adından da anlaşılacağı gibi “sırayı takip eden sistem” anlamına gelir.Bunun açılımı şudur:Enjeksiyonlu araçlarda yakıt sistemini kontrol eden bir elektronik kontrol ünitesi (ECU-beyin) mevcuttur .Aracın yakıt verileri bu ECU ‘den alınarak , bu beyinden gelen sinyallere göre silindirlerdeki yanma düzenlenir.ECU bunu da enjektörlerin ne zaman ve ne aralıklarla açılıp kapanacağının sinyallerini vererek yapar. 1996 yılından önce üretilen enjeksiyonlu araçlarda ,enjektörlerin hepsi birden açılarak yakıt püskürtmesi yapmakta idi. Bu durum araçta yakıt sarfiyatını arttırmakta idi. Günümüzde enjektörler ihtiyaç oranında ECU den aldığı sinyaller doğrultusunda tek tek açarak yanma hücresini doldurur ve tam yanmayı sağlar .1996 yılından sonra üretilen enjeksiyonlu araçlarda ise enjektörler sıra ile açılarak işlevini yerine getirmeye başlamıştır.

Bu sisteme de “Sıralı Sistem “ yani İngilizce tabiri ile SEQUENTIAL GAS INJECTION sistemi denilmiştir.SGI yani sıralı sistem aracınıza monte edildikten sonra aracın orijinal benzindeki verileri bilgisayar vasıtasıyla kalibre edilerek gaz enjeksiyon elektronik kontrol ünitesine yüklenir. Bu veriler gazın çalışma prensipleri dikkate alınarak sonradan monte edilen gaz enjektörleri üzerinden direkt olarak yanma hücresine gönderilir.Araca monte edilen Sıralı Sistem araçta performans kaybına neden olmaz. Sıralı sistemde gaz ECU sü aracın kendi ECU sünden bilgi alarak kendini kalibre eder. Bağladığımız gaz ECU sü sayesinde aracın çalışma verileri bir bilgisayara aktarılır. Sistemde araç üzerinde bulunan benzin enjektörlerinin hemen yanına gaz enjektörleri monte edilir. Araç üzerinde var olan ECU (Elektronik Kontrol Ünitesi) sünün çıkış verilerini alabilmek için araca yeni bir gaz ECU’sü bağlanır. Bağladığımız gaz ECU’sü sayesinde aracın çalışma verileri bir bilgisayara aktarılır. Daha sonra sistemi devreye sokabilmek için bir kalibrasyon yapılır.Bu kalibrasyon neticesinde aracın gazla çalışır duruma gelmesi sağlanır.Bu sayede aracın rölanti modunda ayarları yani enjektörlerin açma kapama milisaniyeleri düzenlenerek silindirlerdeki tam yanma sağlanır.Daha sonra yol kalibrasyonu yani araç 2000, 3000, 4000 devirlerdeki yanma oranları ayarlanarak monte edilen sistemin adaptasyonu sağlanmış olur. Sıralı gaz enjeksiyon sistemleri (S.G.I ) tüm enjeksiyonlu araçlara monte edilir.

Sequential (sıralı) sistemlerde monte edilen MAP yani basınçölçer sayesinde aracın gazı bitince veya basınç düştüğünde (gaz kaçağı vb.) otomatik olarak araç benzine geçer.İlk çalışma esnasında sistem montaj esnasında takılmış olan ısı sensörlerinden ısıyı algılaması ile otomatik olarak gaza geçiş yapar.
Örneğin aracınızı sabah çalıştırdınız, yola çıktınız 400-500 metre gittikten sonra araç 28 °C ısıya ulaştığı anda ısı sensörü aracılığı ile ısıyı algılar ve otomatik olarak
gaza geçiş yapar. Aracınız ile ulaşmak istediğiniz yere ulaştınız stop ettiniz aracı tekrar çalıştırdığınız da aracınız yine benzin ile çalışır. Motorunuzdaki ısıyı
algılayana kadar (ısı sensörleri sayesinde) 15-20 saniyede araç benzinle çalışır, algıladığı anda haza geçer.

SİSTEMİN AVANTAJLARI
· LPG de çalışmayı benzinle çalışmadan ayırt edemezsiniz.Performansı çok iyidir.
· En az %40-50 yakıt tasarrufu sağlar.
· Araç direkt olarak benzinde çalışır ve 28 derece ısıdan sonra otomatik olarak gaza geçiş yapar.
· Aracınızdaki patlatma problemi ortadan kalkar.
· Sıralı sistemlerdeki kontrol ünitesi aracın kontrol ünitesinden bağımsız olduğu için araçtaki kontrol ünitesine zarar vermez.(hata kodları oluşmaz)
· El ile benzine anında geçiş mümkündür.
· Bu sistemde mikser kullanılmadığı için mikserden doğacak hatalar da bertraf edilmektedir
· Araçra patlatma olayları tamemen ortadan kalkar
· LPG sisteminin avantajları kısmında yazılı olan maddeler bu sistem için de aynen geçerlidir.
Enjeksiyonlu araç plastik manifoldlu ise Sıralı Sistem takılması gerekmektedir.Tüm çok nokta enjeksiyonlu araçlara Sıralı Sistem tavsiye edilir.Çünkü sıralı
sistemlerde patlatma problemi ortadan kaldırılmıştır.
Gaz montajı yaptıracak enjeksiyonlu araç sahiplerinin bunu göz önünde bulundurarak montaj yaptırmaları uygun olacaktır.Şayet araç plastik manifoldlu değil ise,
sıralı sistem taktırmak şart değildir.Gaz Montajı (gaz dönüşümü) yaptırırken buna dikkat edilmesi gerekmektedir.
Sıralı sistemlerede enjektörlerinin arıza yapmaması için filtrelerinin 20.000 km değişimi şarttır.

LPG DÖNÜŞÜMÜ ÖNCESİ ARAÇ KONTROLÜ

1-ATEŞLEME SİSTEMİNDE YAPILACAK KONTROLLER
* Buji tırnak aralığı kontrol edilmelidir. Tırnak aralığı büyüdükçe yanma yeterince olmayacağından araçta yakıt sarfiyatı artar ve çekişten düşer.
* Distribütör içindeki platinlerin kontak aralığı kontrol edilmelidir. Bu aralık 0.45-0.50 mm olmalıdır.
* Aracın Avans Kontrolü; Avans Tabancısı ile 800-850D/Dk için 10 derece, 3000-3500 D/Dk için 27 derece olmalıdır.
-Avansın öngörülen değerde olmaması (düşük olması) durumunda; bujiler zamansız ateşleme yapacak, bu durum motorun teklemesine veya çekişten düşmesine neden olacaktır.
-Avansın öngörülen değerde olmaması (yüksek olması) durumunda; bujiler motorun yanma odaları iç yüzeylerinde, silindirde subap tablalarında ve yuvalarında aşınma hatta söz edilen metal bölgelerde erime meydana gelecektir.
Ayrıca yolda LPG ile giderken motor subapları normal, benzinle giderken ise sesli yani şakırtılı çalışacaktır. Avansın düzgün bir şekilde ayarlandığı pratik olarak araç durduğu yerde araca patinaj çektirilerek anlaşılır. Bu durumda motor stop etmemelidir.
Dönüşüm öncesinde aracın bakımlarının yapılmış olması ve ayarlarının iyi olması gerekmektedir. Aracın ateşleme sistemi kontrol edilmeli, yakıt sisteminin (karbüratör temizliği) bakım ve ayarı yapılmalıdır.

2-YAKIT SİSTEMİNDE YAPILACAK KONTROLLER
* Yakıt sisteminde yapılacak kontrolün başında karbüratör temizliği ve ayarı gelir.Araç benzinle çalışırken ayar yapılmalıdır. Aksi halde motor düzensiz ve tekleyerek çalışır. Montajdan önce karbüratördeki devreler ve gözenekler çok iyi bir şekilde temizlenmelidir. Daha sonra buna bağlı olarak araç benzinle çalışırken karbüratör ayarı yapılmalıdır. Bu temizlik ve ayarın gerektiği gibi yapılmaması durumunda ise motorun ihtiyaç duyduğu yakıt gerek benzin gerekse gaz pozisyonunda yeteri miktarda motora gidemeyeceğinden motorun düzensiz ve tekleyerek çalışmasına sebep olacaktır.
* Yakıt sisteminde yapılacak bir diğer kontrol ise hava filitresinin kontrolü veya değişimidir. Hava filtresinin temizliğine ve zamanında değişimine uyulmazsa; motor gerek benzin ve gerekse gaz pozisyonunda sağlıklı çalışmayacak, gereğinden fazla yakıt harcayacaktır.
Ateşleme sıcaklığı benzine kıyasla LPG için 500 ----- dir. Ateşleme ısısının yüksek ve yakıt karışımının düşük olmasından dolayı benzine nazaran LPG gaz kaçağından, yangın tehlikesi daha azdır.

LPG DÖNÜŞÜMÜ SONRASI ARAÇ KONTROLÜ

Dönüşüm Sonrası İlk Kontrol
Aracınıza LPG dönüşüm sistemi montajı yapıldıktan sonra kullanılan malzemelerin ve yapılan montajın standartlara uygun olup olmadığı konusunda mutlaka MakinaMühendisleri Odasına kontrol ettirilmesi ve Montaj Tespit Raporunun alınması önerilmektedir.

Dönüşüm Sonrası Periyodik Bakımlar
LPG dönüşüm sistemleri konu başlığında kurallara araç kullanıcısı hemen hemen her fırsatta dikkat edilmeli ve buralardan kaynaklanan sorunları hemen gidermelidir.
LPG’li araçların periyodik bakımları her 10.000 kilometrede bir yaptırılmalıdır.Bu bakımlarda;
* Elektrik tesisatı kontrol (özellikle kaçak akım) edilerek, baglantılarda oksitlenme olup olmadığına bakılmalı.
* Buharlaştırıcıda (Regülatörde) biriken kostik ve yabancı maddeler temizlenmeli.
* LPG elektro valfindeki filtre temizlenmeli.
* Elekro valflerin ve buharlaştırıcı regülatörün tamir takımları değiştirilmeli.
* Ana hortum ve bağlantı bileşenlerinin durumu kontrol edilmeli.
* Basınç düşürücüsünün birinci ve ikinci kademe basıncı kontrol edilmeli.
* Diyafram üzerindeki basıncı karşılayan delikte kirin birikip birikmediği kontrol edilmelidir.
Ayrıca aracınızı her vize işlemi öncesinde Makine Mühendisleri Odasın’a kontrol ettirerek Gaz Sızdırmazlık Raporunu almanız gerekmektedir.

DÖNÜŞÜM SONRASI SİSTEM KONTROLÜ
* LPG DÖNÜŞÜMÜ (OTOGAZ DÖNÜŞÜMÜ) yapıldıktan sonra kontroller ve ayarlar yapılmalı , montajdan sonra tüm kelepçeler kontrol edilmelidir. Depoya bir miktar LPG doldurulmalı ve tüm bağlantı yerleri köpükle kontrol edilmeli bağlantı yerlerinde gaz kaçağı olup olmadığı kontrol edilmelidir.OTOGAZ TANKI doldurulduktan sonra köpükle kontrol edilmeli dolum ağzı ve dolum hattında sızıntı olup olmadığına dikkat edilmelidir.Ayrıca dolum tabancası gaz basma görevini bitirdikten sonra dolum ağzı içindeki bilyanın görevini (geri gaz kaçışısın engelleme) tam yapıp yapmadığı kontrol edilmelidir.
* LPG (OTOGAZ) tankı herhangi bir sebepten dolayı boşaltılacaksa kesinlikle bu işlem kapalı ortamda yapılmamalıdır.Bu işlem açık havada ,ateş kaynaklarında uzak ,izole bir ortamda yapılmalıdır ve oldukça dikkatli davranılmalıdır.
* Yakıt seçici anahtarın geçişlerde problem yaratmadığı ve LPG deposu dolum seviyesini gösterdiği görülmelidir. Her şey doğru çalıştığında arabayı benzin ile çalıştırın motorun doğru çalıştığını kontrol edin ve düğmeyi orta konuma getirerek benzin yakıtının engellenmesinden dolayı motorun durmasını bekleyin.Bu noktada düğmeyi “LPG” konumuna getirip motoru çalıştırmadan kontağı açın.Basınç düşürücüsüne kadar LPG hortumunun bağlantılarını kontrol edin ve LPG gaz kaçağı kontrolü yapın.Maksimum ve minumum gaz akışı ayarını yapan vidaları orta konuma getirip ,motoru çalıştırın.Kalibre yapmak için dönen makaralı sistemleri veya aracın yolda maksimum sürat yaptırarak sağlayın.Daha sonra ,egzos gaz analizörü minumum akışı sağlayacak şekilde ayarlanmalıdır.(Bu durumda minimum karbonmonoksit %0.5-1 değerini verecek şekilde olmalıdır) veya analizör olmaksızın orijinal devir verebilecek şekilde minimum akış düzenlenir.Bu noktada tankı doldurup tankın kapasitesinin %80 inde dolumun durduğu kontrol edilir.
* LPG deposunun 30 derecelik açı ile monte edildiği kontrol edilmelidir.
* Depo taşıyıcı civatalar ve depo kemeri kontrol edilmelidir.
* Jikle kolu çekilerek mikserin jikle kelebeğine temas edip etmediği gözlenmelidir.

LPG YAKITLI MOTORUN BAKIMI
LPG yakıtı kullanan araçlara özel ayarlama gerekmez.Fakat elektrik-ateşleme sistemi ve hava filitresinin bakımı yapılmalıdır.

GAZ SİSTEMİNİN PERİYODİK BAKIMI
1- LPG ana hortum ve bağlantılı bileşenlerin durumu kontrol edilir
2- Basınç düşürücü OTOGAZ beyninin birinci ve ikinci kademe basınçları kontrol edilir.
3- Elastik ve düşük basınçlı hortumun durumu kontrol edilir
4- Elektrik sisteminin etkinliği bağlantıların oksidasyona uğramadığını kontrol edin (her 10.000 km de
5- Basınç düşürücü LPG beyninde yağ birikmiş ise boşaltılmalıdır.(her 20.000 km de)
6- Basınç düşürücü LPG beyninin parçaları orijinal yedek parça kullanarak değişimi (her 50.000 km) sağlayın ,sorun meydana geldiğinde sorunun
kaynağını belirlemek için motorun komple sistem kontrolü gerekir.

ARAÇ SAHİBİNİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR
* Parçalar, yetkili servis belgesi verilmiş ve sertifikalandırılmış servislerde değiştirilmelidir. Ayrıca yetkili servis belgesi olmayan servislerde kesinlikle montajı
yaptırılmamalıdır.
* Gaz filtresi 2000 Km’de , buharlaştırıcı (KİT) tamir takımı 45.000 Km’de bir mutlaka değiştirilmelidir. Gaz filtresi (2000 Km) ve KİT tamir takımının ömrünün
bitiminde (45.000 Km) kesinlikle tazyikli hava ile temizleme yoluna gidilmemelidir. Yapılan temizleme işlemi araca ve gaz sistemine zarar vermektedir.
* Araç ilk çalıştırmada ve akşam marş kapatılmadan önce 1 dk benzinle çalıştırılmalıdır.
* Gazı buharlaştırmada kullanılan buharlaştırıcı (beyin) üzerinde bulunan yağ boşalma vidası haftada 1 kez açılarak buharlaştırıcıda (KİT’te) birikmiş yağ
boşaltılmalıdır.
* Buharlaştırıcı üzerindeki gaz ayar vidası ile kesinlikle oynanmamalıdır. Gaz ayarı sadece mikser ayar vidasından yapılmalıdır. Yapılan ayar sonunda hala
problem devam ediyorsa lütfen en yakın yetkili servisimize başvurunuz.
* Tüpten yapılan dolumlarda, gaz pislikli olduğu için uzun vadede sisteme büyük zararlar vermektedir. Bu sebeple tüpten kesinlikle dolum yapılmamalıdır.
Tüpten yapılan dolumlarda sistem garanti kapsamı dışındadır.
* Kullanılan yakıt tankının ömrü 10 yıl olup, 10 yıl sonunda mutlaka değiştirilmelidir.
* E-CE-R 67 ve TSE Belgesi olmayan cihazlar kesinlikle taktırılmamalıdır.
* Teknik Belgesi alınmayan araçlar ruhsata işletilemez. İşletilme durumunda sorumluluk araç sahibi ve bu işlemi yapan muameleciye aittir.
* Cihazlar imalat hatalarına karşı 1 yıl malzeme, ayrıca tüm servisler tarafından yapılan montaj 1 yıl servis garantilidir. Garanti, cihazlara araç sahibi
tarafından yanlış müdahale yapılmadığı ve gazın istasyonlardan alındığı durumlar için geçerlidir. Tüpten yapılan dolumlarda, sistem garanti kapsamı dışındadır.
Ayrıca elektronik aksamların garantisi, akünün normal değerinden fazla şarj edilmesi durumunda geçerli değildir.
* Hava filtresi kısa aralıklarla değiştirilmelidir. Çünkü kirlenen filtreden hava geçişi azalacağından, gaz rölantiside sürekli değişir, araç teklemeye başlar ve
stop edebilir.
* LPG tanklarına kesinlikle doğalgaz doldurulamaz, doldurulması çok tehlikelidir.
* Yukarıda belirtilen noktalara uyulduğu zaman aracınız benzinli araçlarda çok daha uzun ömürlü olmaktadır.
* Lütfen otogaz sistemine sigara, çakmak, kibrit ve diğer yanıcı maddelerle yaklaşmayınız ve ehil olmayan kişilerin (bu konuda eğitilmemiş) her
ne sebep olursa olsun, otogaz sistemine müdahale etmesine izin vermeyiniz.
* Unutmayın! Otogaz sistemi,kuralına göre kullanıldığında benzinli sistemlerden çok daha güvenlidir.
NOT: Tüm bu müdahaleler için yeterli teknik bilgiye sahip değilseniz lütfen en yakıt OTOGAZ YETKİLİ SERVİSİNE müracat edin.

PERİYODİK BAKIMLAR
Montajını yaptırdığınız LPG kitinin bakım ve ayarını mutlaka yetkili servislere yaptırınız.
* Hava filtresinin temizliği her 3000 km’de
* Gaz ayarı ilk 1000 km’de
* Regülatör yağ alımı ve ayarı 10.000 km
* Hava filtresinin değiştirilmesi her 10.000 km
* Buji kontrolü ve değişimi her 10.000 km
* LPG valfindeki filtrenin temizlenmesi 10.000 km
* Regülatör sökümü, temizliği ve ayarı 20.000 km

Not: Bilgiler çeşitli kaynaklardan derlenmiştir. (Necip OTOGAZ)